Ayhan Bozfırat
| Ayhan Bozfırat | |
|---|---|
| Doğum | 1932 İstanbul |
| Ölüm | 30 Aralık 1981 İstanbul |
| Meslek | Yazar, avukat |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Dönem | 20. yüzyıl |
| Tür | Öykü, roman, çocuk kitabı |
Ayhan Bozfırat (Köksal), (d. 18 Mayıs 1932,[1] İstanbul - ö. 30 Aralık 1981, İstanbul), Türk yazar, avukat.
1970'li yıllarda eser vermiş öykü ve çocuk kitapları yazarıdır. Öykülerinin içeriğinde genellikle toplumsal bunalımlara yer vermiş; soyutlamalar ve sembollerle örülü bir dil kullanmıştır.[2]
Yaşamı
1932 yılında İstanbul’da doğdu. Babası şair İsmail Hakkı Talas'dır. Çocukluk yılları, ilkokul öğretmenliği yapan babasının görevi nedeniyle gittiği Anadolu köylerinde geçti. İlkokul ve ortaokulu çeşitli köy okullarında bitirdikten sonra ailesi ile İstanbul'a yerleşti. Ortaöğrenimini İstanbul Kız Lisesi'nde tamamladı.[1] İstanbul'da Talas Kitabevi'nin kuran ve ilkokullar için ünite dergisi yayınlayan babasının isteği üzerine derginin boş kalan kısımları için hikâye ve masallar yaparak yazarlığa başladı.[3]
1956-1960 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğrenim gördü. Mezun olduktan sonra aynı üniversitede Ceza ve Ceza Usûl Hukuku Kürsüsü'nde asistanlık yaptı ve çocuk suçluluğu konusunda çalıştı.[4] Bu dönemde hukukçu Mehmetcan Köksal ile evlendi. Çift, Sırma ve Ömer aldı iki çocuk sahibi oldu. 1961’de kurulan Türkiye İşçi Partisi (TİP)'nde eşiyle birlikte aktif rol aldı. Kendini ‘komünist bir kadın’ olarak tanımlayan[4] Bozkurt, sonraki yaşamında politikadan uzak durdu.[1]
Eşinin doktora çalışmalarına Paris'te devam etmesi üzerine üniversitedeki görevinden ayrılıp ailesi ile birlikte Fransa’ya gitti. Türkiye'ye döndükten sonra serbest avukatlık yaptı.[5]
İlk öykülerini Paris dönüşünde kaleme aldı ve bunları İstasyon (1971) adlı kitabında topladı. Kitabın edebiyat çevrelerinde ilgi görmesi üzerine ertesi yıl Fırıldak (1972) adlı ikinci öykü kitabını yayımladı. Öykülerinde çoğunlukla yoksul ya da orta hâlli insanları; gündelik hayattaki küçük mutsuzlukları anlattı. Çalışma koşullar, pahalılık, geçim sıkıntısı, işsizlik, ekonomik eşitsizlik ve işçi sağlığı konularına yer verdi.[6] Bu dönemde eşinin öğrencileri olan ve yakından tanıma fırsatı bulduğu Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının 6 Mayıs 1972’de idam edilmeleri ile çok sarsıldı ve içine kapandı.[1]
Milliyet Çocuk Yayınları’nın yöneticisi Tarık Dursun Kakınç'ın isteği üzerine çocuk edebiyatına yöneldi ve birbirinin devamı niteliğinde üç çocuk romanı yazdı: Osman (1972), Akraba Hasan (1972) ve Hayri Usta (1975). Çocuk kitapları serisinde, Osman adlı beşinci sınıf öğrencisi bir çocuğun hayatını merkeze aldı. Bozfırat'ın müstakil tek romanı Dört Yol Ağzındaki Ev, 1976’da yayımlandı.
1970'li yıllarda eşinden ayrıldı, meme kanserine yakalandı ancak bu sıkıntılı dönemlerinde edebiyatı bırakmadı. Son öykü kitabı öykü kitabı olan Sokak Lambaları 1980 yılında yayımlandı. H. C. Andersen’den çevirdiği masallardan oluşan Küçük Deniz Kızı adlı kitap 1981'de yayımlandı. 30 Aralık 1981 tarihinde İstanbul'daki evinde öldü.
Bozfırat’ın Osman isimli kitabı Günışığı Kitaplığı tarafından Sokakta Tek Başına (2008) adıyla yeniden yayımlanmıştır.[7]
Eserleri
Öykü
- İstasyon (1971)
- Fırıldak (1972)
- Sokak Lambaları (1980)
- Balkon (1997)
- Biraz Daha Gayret (1999)
Roman
- Dört Yol Ağzındaki Ev (1976)
Çocuk kitapları
- Osman (1972)
- Akraba Hasan (1972)
- Hayri Usta (1975)
Kaynakça
- ^ a b c d Aykaç, Onur (1 Ocak 2010). "Unutulmuş Bir Öykücü: Ayhan Bozfırat". III. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi. 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022.
- ^ "Ayhan Bozfırat". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022.
- ^ Çalışkan, Gazi (Güz 2020). "Ayhan Bozfırat'ın Dörtyol Ağzındaki Ev Romanında Mekân". MECMUA - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Uluğtekin Bulu, M. G (5 Ağustos 2019). "Ayhan Bozfırat'ın Yapıtlarında Sınıfsal Eşitsizlik ve Adalet İlişkisi". DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Bozfırat, Ayhan". 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2015.
- ^ "Ayhan Bozfırat'ın Dörtyol Ağzındaki Ev Romanında Mekân". MECMUA - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. Güz 2020.
- ^ "Ayhan Bozfırat". Türkiyeli Kadın Yazarlar Sitesi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2015.
