Rokosz
Ten artykuł dotyczy terminu historycznego. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy. |
Informacje w projektach siostrzanych |
Multimedia w Wikimedia Commons |
Teksty źródłowe w Wikiźródłach |
Definicje słownikowe w Wikisłowniku |
Rokosz – pierwotnie zjazd szlachty, później bunt, zbrojne powstanie szlachty (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw królowi elektowi w celach politycznych. Rokoszem nazywana jest także konfederacja, skierowana przeciwko królowi.
Słynne historyczne rokosze to m.in. wojna kokosza, rokosz Zebrzydowskiego, rokosz Lubomirskiego i rokosz łowicki. Słowo pochodzi z węgierskiego od słowa „Rákos /rákos-mezei parlament” oznaczającego tłum.
Słowo węgierskie pochodzi z kolei od pola pod Pesztem, gdzie zbierała się konno szlachta węgierska w celu wyboru monarchy.
Prawo do występowania poddanych przeciwko władcy gwarantował artykuł de non praestanda oboedientia konfederacji warszawskiej w 1573 roku, wysnuty z przywileju mielnickiego z 1501, gdzie zapewniano senatorom prawo do uznania króla, który przekroczył swoje uprawnienia, za tyrana.[1]
Zobacz też
- prawo oporu
Przypisy
- ↑ Wacław Sobieski, Król czy tyran. Idee rokoszowe a różnowiercy za czasów Zygmunta Augusta, w: Reformacja w Polsce, r. IV, Warszawa 1926, s. 1–2.
Bibliografia
- Aleksander Rembowski, Konfederacya i rokosz Warszawa, 1896
- p
- d
- e
|
- p
- d
- e
Okresy | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Struktury | |||||||
Rodzaje wojsk | |||||||
Formacje wojskowe |
| ||||||
Konfederacje żołnierskie | |||||||
Rokosze | |||||||
Hetmani | |||||||
Terminy wojskowe |
| ||||||
Większe oddziały w XVII wieku | |||||||
Armia koronna w XVIII wieku |
| ||||||
Armia litewska w XVIII wieku |
| ||||||
Insurekcja kościuszkowska |
|
- PWN: 3968518
- Britannica: topic/rokosz