Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku
![]() | Ten artykuł dotyczy muzeum w Nowym Jorku. Zobacz też: Muzeum Guggenheima w Bilbao. |
![]() Budynek muzeum (Frank Lloyd Wright) | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Stan |
| ||
Miejscowość | Nowy Jork | ||
Data założenia | 1939 | ||
Dyrektor | Richard Armstrong | ||
Położenie na mapie Manhattanu ![]() | |||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych ![]() | |||
Położenie na mapie stanu Nowy Jork ![]() | |||
Położenie na mapie Nowego Jorku ![]() | |||
![]() | |||
| |||
Strona internetowa |
Muzeum Guggenheima[1] (ang. Solomon R. Guggenheim Museum) – muzeum sztuki współczesnej położone w Upper East Side na Manhattanie, dzielnicy Nowego Jorku, w Stanach Zjednoczonych. Mieści się tutaj sławna kolekcja malarstwa impresjonistycznego, postimpresjonistycznego, wczesnego modernizmu i sztuki współczesnej, ponadto odbywają się tutaj różnego rodzaju czasowe wystawy sztuki. Obecny budynek muzeum został zaprojektowany przez Franka Lloyda Wrighta i stanowi on jeden z ważniejszych obiektów XX-wiecznej architektury.
Muzeum zostało otwarte 21 października 1959, jako drugie muzeum utworzone przez Fundację Solomona R. Guggenheima. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku budynek przeszedł szeroką, trwającą trzy lata renowację.
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Guggenheim_Museum_construction_LOC_gsc.5a25494.jpg/220px-Guggenheim_Museum_construction_LOC_gsc.5a25494.jpg)
Solomon Guggenheim rozpoczął kolekcjonowanie dzieł sztuki abstrakcyjnej w 1929. Jego doradczynią była niemiecka malarka Hilla von Rebay. Początkowo Guggenheim wystawiał kolekcję w swoim mieszkaniu, jednak ze względu na stale rosnącą liczbę obiektów w 1937 założył Fundację Solomona R. Guggenheima, której celem było gromadzenie, przechowywanie i badanie sztuki współczesnej.
W 1939 powstało pierwsze muzeum utworzone przez fundację, noszące nazwę Muzeum Malarstwa Nieprzedstawiającego[2] (The Museum of Non-Objective Painting), które mieściło się w wynajętych pomieszczeniach przy 24 East Fifty-Fourth Street w Nowym Jorku. W muzeum wystawiano prace artystów, takich jak: Rudolf Bauer, Hilla von Rebay, Wassily Kandinsky i Piet Mondrian. Guggenheim nieprzerwanie gromadził prace kolejnych artystów (Marc Chagall, Robert Delaunay, Fernand Léger, Amedeo Modigliani, Pablo Picasso); kolekcja szybko rozrosła się do rozmiarów przekraczających możliwości muzeum, dlatego w 1944 Rebay i Guggenheim napisali list do Franka Lloyda Wrighta z prośbą o zaprojektowanie nowej siedziby muzeum. Zaprojektowanie muzeum zajęło Wrightowi 15 lat. W tym czasie Rebay szukała miejsca, w którym miał powstać budynek. Ostatecznie został on zbudowany na rogu 89th Street i Fifth Avenue. Muzeum otwarto jesienią 1959, dziesięć lat po śmierci Solomona Guggenheima i sześć miesięcy po śmierci Franka Lloyda Wrighta.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Guggenheim-New_York-interior-20060717.jpg/220px-Guggenheim-New_York-interior-20060717.jpg)
Gmach, będący ostatnim wielkim dziełem Wrighta, spolaryzował krytyków. Od strony ulicy przypomina cylindrycznie zwiniętą, białą wstęgę, nieco szerszą na górze niż na dole. Spirala zwieńczona jest szklaną kopułą[3]. Wygląd budynku różni się zasadniczo od większości typowej zabudowy Manhattanu otaczającej muzeum. Było to zamierzeniem Wrighta, który chciał by pobliskie Metropolitan Museum of Art wyglądało w porównaniu z jego projektem jak „protestancka stodoła”[4]. Wnętrze muzeum ma kształt wznoszącej się spirali. Obrazy wystawiane są na ścianach spirali, a także na dodatkowych poziomach.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/NYC_Guggenheim-1.jpg/220px-NYC_Guggenheim-1.jpg)
Krytyka dotyczyła słabego oświetlenia wewnątrz budynku i problemów z prawidłową ekspozycją dzieł, wystawianych w płytkich niszach bez okien, umieszczonych wokół tworzącego spiralę przejścia. Pomimo tego, że wnętrze oświetlone jest przez duży świetlik, nisze zacienione są przez przejście, co w dużej mierze powoduje konieczność oświetlania dzieł sztuki sztucznym światłem. Ściany nisz nie są idealnie pionowe i płaskie (większość jest nieco wklęsłych), co powoduje, że wiszące płótna odstają od ścian. Ograniczona ilość miejsca w niszach każe z kolei umieszczać większość rzeźb na cokołach pośrodku przejścia. Przed otwarciem muzeum dwudziestu jeden artystów (w tym Willem de Kooning i Robert Motherwell) podpisało listowny protest przeciwko wystawianiu ich dzieł w taki sposób.
W 1992 do budynku dobudowano wieżę w kształcie prostopadłościanu, wyższą od zaprojektowanej przez Wrighta spirali, autorstwa Gwathmey Siegel & Associates Architects. Do tego czasu gmach muzeum zyskał status ikony, tym samym zmiana oryginalnego projektu Wrighta była powodem wielu kontrowersji.
W październiku 2005 wieloletnia kustosz muzeum, Lisa Dennison, została mianowana jego dyrektorem. W lipcu 2007 Dennison zrezygnowała z tego stanowiska na rzecz pracy w domu aukcyjnym Sotheby’s[5]. Obecnie dyrektorem muzeum jest Richard Armstrong, który wcześniej był dyrektorem Carnegie Museum of Art w Pittsburghu.
Jedynym polskim artystą, który miał wystawę w Muzeum Guggenheima, był Wojciech Fangor. Wystawa odbyła się w 1970 i pokazano na niej 37 nowatorskich płócien artysty[6].
Prace renowacyjne w latach 2005–2008
W okresie od września 2005 do lipca 2008 Muzeum Guggenheima było poddane pracom renowacyjnym, dotyczącym zewnętrznej części budynku.
W pierwszej fazie projektu grupa ekspertów poddała ocenie generalny stan budynku, na co składało się:
- usunięcie 11 warstw farby, co doprowadziło do ujawnienia wielu pęknięć powstałych na przełomie lat, spowodowanych głównie wahaniami temperatury,
- szczegółowy monitoring wybranych pęknięć w ciągu 17 miesięcy,
- badanie betonu za pomocą fal dźwiękowych, pozwalających na wykrycie pustych przestrzeni wewnątrz ścian,
- laserowe pomiary wewnętrznych i zewnętrznych powierzchni,
- wykonanie wierceń w celu zgromadzenia próbek użytego przy budowie betonu i innych materiałów konstrukcyjnych,
- testowanie potencjalnych materiałów remontowych.
Duża część wnętrza budynku została odnowiona podczas rozbudowy muzeum wykonanej w 1992 przez Gwathmey Siegel and Associates Architects. Prace z lat 2005–2008 dotyczyły przede wszystkim zewnętrznej części budynku. Remont dotyczył również świetlików, okien, drzwi i fasad. Celem było wykonanie koniecznych napraw przy jednoczesnym zachowaniu gmachu w stanie jak najbardziej zbliżonym do oryginalnego.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/FrankLloydWright1966USstamp.jpg)
22 września 2008 burmistrz Nowego Jorku Michael Bloomberg był gospodarzem uroczystości, które odprawiono z okazji zakończenia remontu. Punktem kulminacyjnym tych uroczystości było przedstawienie po zapadnięciu zmroku projektu zatytułowanego For the Guggenheim autorstwa Jenny Holzer, polegającego m.in. na projekcji świetlnej na nowo odrestaurowanej fasadzie muzeum[7].
Muzeum w kulturze masowej
Gmach muzeum pojawia się w filmach Matthew Barneya, takich jak Cremaster, Downtown 81, czy przede wszystkim The International, w którym główna strzelanina ma miejsce w muzeum Guggenheima (w rzeczywistości na potrzeby filmu zbudowano replikę budynku). Budynek zaprojektowany przez Franka Lloyda Wrighta pojawiał się wielokrotnie na okładce "New Yorkera" czy w publikowanych przez niego komiksach. Główna bohaterka filmu Pewnego razu w Rzymie jest kustoszem muzeum Guggenheima.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 100. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Encyklopedia PWN. [dostęp 2010-03-01].
- ↑ Marco Bussagli: Architektura. Style, techniki, materiały, budowle, twórcy. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 63. ISBN 978-83-7391-976-1.
- ↑ www.logo24.pl. [dostęp 2010-03-01].
- ↑ www.nytimes.com. 2007-07-31. [dostęp 2010-03-01]. (ang.).
- ↑ Wojciech Fangor, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2010-03-01] .
- ↑ www.artdaily.com. [dostęp 2010-03-01]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Strona internetowa muzeum w języku angielskim. guggenheim.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-04)].
- Muzeum Guggenheima na polskim blogu
- PWN: 3944748
- Britannica: topic/Guggenheim-Museum-art-museum-New-York-City
- Universalis: guggenheim-musee
- SNL: Guggenheim_Museum
- DSDE: Guggenheim_Museum