Murad IV
Tugra Murada IV | |||
Sułtan Imperium Osmańskiego | |||
Okres | od 1623 | ||
---|---|---|---|
Poprzednik | Mustafa I Szalony | ||
Następca | Ibrahim I | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | Osmanowie | ||
Data urodzenia | 27 lipca 1612 | ||
Data śmierci | 9 lutego 1640 | ||
Ojciec | Ahmed I | ||
Matka | |||
Rodzeństwo | Osman II, | ||
Żona | Ayşe Sultan (Haseki Sultan) | ||
Dzieci | Sulejman | ||
konkubiny | Şemsişah Sultan | ||
|
Murad IV (arab. مراد رابع, ur. 27 lipca[1] 1612, zm. 9 lutego 1640[2]) – sułtan z dynastii Osmanów, panował w latach 1623–1640.
Rodzina
Syn Ahmeda I i Kösem, władzę otrzymał po abdykacji swego stryja, Mustafy I Szalonego, który był niedorozwinięty umysłowo lub chory psychicznie. Brat Osmana II i Ibrahima I.
Panowanie
Murad IV przez długi czas pozostawał pod wpływem matki, Kösem, i kliki dworskiej. Uniezależnił się w 1632 roku, nakazał ściąć wielkiego wezyra i objął panowanie. Przywrócił świetność imperium osmańskiego; przeprowadził reformy wewnętrzne, skonfiskował część wielkich majątków ziemskich, zakazał (pod groźbą kary śmierci) palenia tytoniu, spożywania alkoholu i kawy (choć sam był alkoholikiem); walczył z korupcją w administracji państwowej, zreorganizował armię, ograniczając potęgę janczarów i spahisów.
Kontynuował wojny z Persją, która w 1622 zajęła Bagdad, a następnie obszar Wanu i Mosulu. W toku dwóch kampanii zbrojnych (1623-39) zabezpieczył swą władzę we wschodniej Anatolii, okupował Tebriz, a w 1638 roku zdobył Bagdad. Dowodził wyprawą na Półwysep Arabski, wykazując się talentem strategicznym i umiejętnościami dowódczymi. Wojna przeciw Persji zakończyła się w maju 1639 roku traktatem w Kasr-e Szirin, który przyznawał Mezopotamię i wschodnią Anatolię Osmanom, w zamian za zrzeczenie się na rzecz Persji Azerbejdżanu.
W okresie jego panowania stosunki dyplomatyczne z Polską były napięte, w roku 1632 próbował zawrzeć antypolską koalicję z Rosją, dwa lata później szykował wyprawę przeciwko Polsce, która jednak nie doszła do skutku.
Był znany z okrucieństwa. Był ostatnim sułtanem, który dowodził osobiście wojskiem w polu.
Władca zmarł z powodu marskości wątroby. Na łożu śmierci nakazał egzekucję swojego brata Ibrahima, lecz rozkazu nie wykonano z obawy o chaos jaki spowodowałoby wygaśnięcie rodu osmańskiego. Ibrahim został następcą Murada IV na tronie osmańskim.
W kulturze
W serialu Wspaniałe stulecie: Sułtanka Kösem zagrali go Cağan Efe Ak jako dziecko i Metin Akdülger jako dorosłego.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Murad IV, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- ↑ Słownik Władców Świata. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan. Wyd. Zielona Sowa – 2005 r.
Bibliografia
- Słownik Władców Świata. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan. Wyd. Zielona Sowa – 2005 r.
- p
- d
- e
|
- Britannica: biography/Murad-IV
- SNL: Murat_4.
- DSDE: Murad_4.