Kurczenie się miast

Kurczenie się miast (ang. shrinking city) – proces dotykający miasta, oddziaływający na jego rozwój społeczny, ekonomiczny i przestrzenny. Zachodzi w warunkach ciągłej utraty mieszkańców i jest wzmacniany przez kryzys ekonomiczno-społeczny. Prowadzi do dezurbanizacji, długotrwałego kryzysu. Odpowiednio zarządzany może stanowić szansę na rozwój miasta w nowej, bardziej zwartej formie, czego przykładem jest niemiecki Lipsk czy Hoyerswerda. O ile projekty rewitalizacyjne mogą służyć nieprzeciwdziałaniu negatywnym skutkom kurczenia się miast to zintegrowane zarządzanie tym procesem wymaga działań wykraczających poza jednostkowe projekty odnowy, które można określić jako restrukturyzacja miasta[1]. Jednymi z polskich przykładów miast kurczących się są Wałbrzych, który doświadczył kryzysu strukturalnego w wyniku procesu deindustrializacji[2], a także Bytom, który traci swoje funkcje rozwojowe[3].

Definicja

Termin „miasto kurczące się” (niem. Schrumpfende Stadt) został wprowadzony w latach 80. XX w. przez niemieckich socjologów[4], którzy prowadzili badania nad pogrążonymi w kryzysie miastami Zagłębia Ruhry, poddawanego wówczas restrukturyzacji i konwersji z gospodarki opartej na przemyśle ciężkim i wydobywczym. Anglojęzyczny termin (ang. shrinking city) jest opisywany jako faza rozwoju miasta, w której upadek zastępuje wzrost. Zarówno termin anglojęzyczny i niemieckojęzyczny opisują spadek liczby ludności oraz zapaść ekonomiczną[5]. Kurczenie się miast nie jest procesem synonimicznym z depopulacją[6], która stanowi jedynie symptom, za którym kryje się wiele procesów i przyczyn[7].

Miasto kurczące się – to miasto, w którym z jednej strony występuje znaczny ubytek ludności (przez okres co najmniej 5 lat, więcej niż 0,15% rocznie), a z drugiej strony zachodzi w nim proces transformacji gospodarczej z oznakami strukturalnego kryzysu[8].

Zobacz też

  • eksurbanizacja (ang. urban sprawl)

Przypisy

  1. ↑ WojciechW. Jarczewski WojciechW., BartłomiejB. Sroka BartłomiejB., Kurczenie się polskich miast a rewitalizacja, 2019 .
  2. ↑ Instytut Rozwoju Miast iI.R.M. Regionów. Instytut Rozwoju Miast iI.R.M., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i GospodarkiU.A.M.I.G.S.E.G. Przestrzennej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i GospodarkiU.A.M.I.G.S.E.G., Kurczenie się (''shrinkage'') starych miast przemysłowych i przeciwdziałanie jego negatywnym skutkom, Warszawa: Instytut Rozwoju Miast i Regionów, 2019, ISBN 978-83-65105-31-8, OCLC 1135396788 [dostęp 2021-06-28] .
  3. ↑ Instytut Rozwoju Miast iI.R.M. Regionów. Instytut Rozwoju Miast iI.R.M., Postmiasto. Strategie dla wyludniających się miast na przykładzie Bytomia, Warszawa: Instytut Rozwoju Miast i Regionów, 2019, ISBN 978-83-65105-35-6, OCLC 1204357331 [dostęp 2021-06-28] .
  4. ↑ HartmutH. Häußermann HartmutH., WalterW. Siebel WalterW., Die Schrumpfende Stadt und die Stadtsoziologie, JürgenJ. Friedrichs (red.), Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, 1988, s. 78–94, DOI: 10.1007/978-3-322-83617-5_5, ISBN 978-3-531-12022-5 [dostęp 2021-06-28] .
  5. ↑ AgnieszkaA. Cieśla AgnieszkaA., “Shrinking city” – term to be verified?, „Europa XXI vol. 19”, 2009 .
  6. ↑ IwonaI. Kantor-Pietraga IwonaI., Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku = Systematics of the process of depopulation of towns in the area of Poland from the 19th to the 21st centuries = Systematik der Stadtentvölkerung innerhalb des polnischen Staatsgebiets vom 19. bis zum 21. Jh, Katowice 2014, ISBN 978-83-226-2325-1, OCLC 900733546 [dostęp 2021-06-28] .
  7. ↑ PhilippP. Oswalt PhilippP., Shrinking cities, Ostfildern-Ruit [Germany]: Hatje Cantz, 2005, ISBN 3-7757-1682-3, OCLC 61703294 [dostęp 2021-06-28] .
  8. ↑ TadeuszT. Stryjakiewicz TadeuszT., Bogucki WydawnictwoB.W. Naukowe Bogucki WydawnictwoB.W., Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej = Urban Shrinkage in East-Central Europe. Praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2014, ISBN 978-83-7986-024-1, OCLC 894989315 [dostęp 2021-06-28] .