Jerzy Kurmanowicz

Jerzy Kurmanowicz (ur. ok. 1932, zm. 18 lutego 1989 w Wiedniu) – polski architekt.

Życiorys

Pochodził ze Lwowa^[1]. Około 1957 roku ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej^[2] (w pierwszych latach jego studiów wydział należał jeszcze do Akademii Górniczej^[3]). Jego praca dyplomowa dotyczyła rozwoju urbanistycznego Krakowa^[4]. Na studiach poznał i ożenił się z architektką Heleną Kurmanowicz^[3]. Wkrótce po ukończeniu studiów para wyjechała do Łodzi, gdzie rozpoczęła pracę w pracowni urbanistycznej^[4]. Jednym z pierwszych projektów Kurmanowicza były domy jednorodzinne przy ulicy Łupkowej w Łodzi, w ramach zatwierdzonego w 1960 roku planu budowy osiedla tanich budowli na Rogach^[4]. Razem z żoną wspólnie pracował nad wieloma projektami (małżeństwo je także razem podpisywało), choć przez środowisko wyróżniany był głównie Jerzy, kosztem Heleny^[5]. W 1963 roku Kurmanowiczowie zaprojektowali dwukondygnacyjny dom towarowy „Domus” o minimalistycznej, przeszklonej bryle. Budynek został pozytywnie przyjęty przez specjalistów, a projekt wyróżniono nagrodą III stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych^[2][6]. Małżeństwu przypisywany jest także projekt krzesła tapicerowanego nr 142, potocznie zwanego „serduszkiem”, który wygrał konkurs organizowany przez Centralę Handlu Zagranicznego „PAGED”^[7].

W 1969 roku Kurmanowicz stworzył projekt Domu Aktora przy ulicy Narutowicza, obok gmachu Pocztowej Kasy Oszczędności. Budynek oddano do użytku w 1980 roku^[8]. Jedną z najcharakterystyczniejszych prac w jego karierze był projekt Zakładów Przemysłu Odzieżowego im. dr A. Próchnika. Ze względu na mały rozmiar działki budowlanej, Kurmanowicz zaprojektował hale produkcyjne w pionowej, ośmiopiętrowej bryle, obok której powstała horyzontalnie rozłożona, dwupiętrowa część administracyjna. Całość dopełnia ciemna elewacja o chropowatej powierzchni kontrastująca z pionowymi, stalowymi żyletkami. Projekt został wyróżniony nagrodą I stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz tytułem „Mister Łodzi” przyznawanym w głosowaniu „Expressu Ilustrowanego”^[9].

W 1967 roku wyjechał do rodziny w Wiedniu. Na miejscu pracował w biurze Kammel Architekten, dla którego współtworzył m.in. konkursowy projekt szkoły pedagogicznej w Baden^[10]. Po powrocie do Łodzi, w 1976 roku zaprojektował zabudowę dawnego Wodnego Rynku ze stumetrowym wieżowcem, jednak projekt nie doczekał się realizacji^[11]. W 1984 roku dołączył do tworzenia projektu szpitala AKH w Wiedniu, który był największą tego typu budowlą w Europie. Kurmanowiczowi powierzono rolę kierownika projektu, którego elementy powstawały w różnych biurach architektonicznych^[11].

Był członkiem łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). W latach 1974–1977 pełnił funkcję wiceprezesa ZO SARP, a w 1978 roku został uhonorowany Srebrną Odznaką SARP^[2].

Zmarł 18 lutego 1989 w Wiedniu^[12]. Jego grób znajduje się na cmentarzu Doły w Łodzi^[2].

Wybrane projekty

• domki jednorodzinne przy ul. Łupkowej w Łodzi^[4]
• dom towarowy „Domus” (z Heleną Kurmanowicz)^[2]
• Laboratorium Przemysłu Odzieżowego^[8]
• Zakłady Przemysłu Odzieżowego im. dr A. Próchnika^[8]
• Dom Aktora w Łodzi^[13]
• przebudowa Łódzkiego Domu Kultury^[2]
• szpital AKH w Wiedniu^[11]

Przypisy

Bibliografia

• Błażej Ciarkowski. Architekt Jerzy Kurmanowicz. Projektant odpowiedzialny. „Kronika miasta Łodzi”. 3 (79), 2017. Wrocław: Urząd Miasta Łodzi. ISSN 1231-5354. 
• Błażej Ciarkowski: Miastoprojektanci. Łódzcy architekci w czasach PRL-u. Łódź: Księży Młyn, 2018. ISBN 978-83-7729-418-5.