III Krakowski Batalion Etapowy

III Krakowski batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie batalionu rozpoczęto na przełomie 1918–1919. Otrzymał on nazwę okręgu generalnego, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji^[1].

Wiosną 1920 batalion podlegał Dowództwu Okręgu Etapowego „Wilno”^[2]. W czerwcu 1920 batalion liczył 20 oficerów, 777 podoficerów i szeregowców^[3]. W lipcu batalion pełnił służbę garnizonową w Białymstoku. Po jego opuszczeniu, będąc w podporządkowaniu 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego, walczył przez kilka dni w obronie linii Narwi i poniósł duże straty. 29 lipca liczył w stanie bojowym 8 oficerów i 230 podoficerów i szeregowców^[4].

W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej^[5]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów^[6].

W 1921 bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne^[7]. III Krakowski batalion etapowy wspólnie z V Krakowskim batalionem etapowym utworzyły 27 batalion celny^[8].

Służba etapowa

W marcu 1921 batalion obsadzał pododcinek kordonowy Pohost od Łużek [wł.] do Porobrodzia [wł.]^[9] W maju nastąpiło przesuniecie kordonu na linię graniczna. Batalion ochraniał odcinek od Wiat do Masurina (granica DOK Wilejka)^[10].

Z chwilą powstania 27 batalionu celnego, objął on dotychczasowe odcinki III i V Krakowskich batalionów etapowych i częściowo odcinek I Lubelskiego batalionu etapowego^[11].

Dowódcy batalionu

• mjr Władysław Klimaszewski (od 17 VI 1919^[12])

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Wojskowa Biblioteka Cyfrowa „Zbrojownia”. [dostęp 2018-05-15].
• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
• Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca – 1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281. 
• Materiały dotyczące przeformowania III i V Krakowskiego baonu etapowego w 27 batalion celny → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin