Achoris

Achoris
ilustracja
faraon Egiptu
Okres

od 390 p.n.e. (?)
do 380 p.n.e. (?)

Dane biograficzne
Dynastia

XXIX dynastia

Ojciec

Neferites I (?)

Dzieci

Neferites II

Multimedia w Wikimedia Commons
Bezgłowa statua faraona Achorisa, Museum of Fine Arts, Boston.

Achoris – faraon, władca starożytnego Egiptu z XXIX dynastii[1]. Panował prawdopodobnie w latach 390-380 p.n.e.[1]

Życiorys

Jego ewentualne związki rodzinne z Neferitesem I i Neferitesem II są trudne do ustalenia[1]. W zależności od źródła przedstawiany jest jako prawowity następca Neferitesa bądź jako uzurpator[1].

Po śmierci Neferitesa I i walkach o sukcesję objął władzę ok. 390 p.n.e.[1] Prowadził aktywną działalność budowniczą, m.in. w El-Kab, Medinet Habu czy Tod[1]. Cała jego polityka zagraniczna była ukierunkowana na organizację obrony Egiptu przed perskim najeźdźcą[1]. Achoris stworzył armię ateńskich najemników pod wodzą Chabriasa i flotę wojenną[1]. Zawierał liczne przymierza skierowane przeciwko Persji - z władcą Salaminy (a później całego Cypru) Ewagorasem, z greckimi miastami Azji Mniejszej, kartagińskimi Barkidami, a w 389 lub 388 p.n.e. z Atenami[2][3][1].

W 387 p.n.e. udało się Ewagorasowi zdobyć Cypr, ale już w następnym roku sojusznicy opuścili Achorisa i Ewagorasa, zawierając separatystyczny pokój z Persją[1]. Zwolnione z działań w Azji Mniejszej i Grecji siły perskie uderzyły na Egipt w następnym roku, ale zostały odparte przez Achorisa[1]. W tym czasie Ewagoras zdobył Tyr i osiadł w Cylicji. Persowie odzyskali utracone na rzecz Ewagorasa ziemie w latach 381-380 p.n.e. W 380 p.n.e. Ewagoras zmuszony został do zawarcia pokoju z Persją[1]. Prawdopodobnie w tym samym roku Achoris został pozbawiony władzy i zmarł[1].

Tytulatura

Królewski Protokół
serech lub Horusowe:
G5
aA
ib Z1
N36
N16
N16
trl.: ꜤꜢ ib mry tꜢwy[4][5]
nebti lub Należący do Obu Pań:
G16
q nw
Z9
D40
trl.: ḳnw[4][5]
Złotego Horusa:
G8
sHtp
t p
nTrw
trl.: stp nṯrw[4][5]
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1
N5C10F34
trl.: ḫnm mꜢꜤt rꜤ[4] (Chnemmaatre[1]/Maatibre[6])
tłum.: Obdarzony Maat, Re[6]
nomen lub imię rodowe:
G39N5
hgArw
trl.: hkr[4] (Hakor[1])
tłum.: Beduin (?)[6]

Poza wymienionymi znane są rozliczne warianty zapisu imion Achorisa; w niektórych przypadkach jego nomen odczytuje się jako Hagor[6][1][4][7][5].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 873-877, ISBN 978-83-244-1042-2 .
  2. Thomas Schneider: Leksykon Faraonów. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN SA, 2001, s. 43. ISBN 83-01-13479-8.
  3. Peter A.P.A. Clayton Peter A.P.A., Chronicle of the Pharaohs, (reprint 2001), Thames&Hudson, 1994, s. 203, ISBN 0-500-05074-0 .
  4. a b c d e f Ronald J.R.J. Leprohon Ronald J.R.J., Denise M.D.M. Doxey Denise M.D.M., The great name: ancient Egyptian royal titulary, Atlanta: Society of Biblical Literatures, 2013 (Writings from the ancient world), s. 170, ISBN 978-1-58983-767-6 [dostęp 2023-05-25] .
  5. a b c d PeterP. Lundström PeterP., Akoris in hieroglyphics [online], Pharaoh.se [dostęp 2023-05-28]  (ang.).
  6. a b c d Egipt Starożytny - XXIX Dynastia [online], www.narmer.pl [dostęp 2023-05-28] .
  7. Jürgen vonJ. Beckerath Jürgen vonJ., Handbuch der ägyptischen Königsnamen, München ägyptologische Studien, München: Deutscher Kunstverlag, 1984, s. 280-281, ISBN 978-3-422-00832-8 [dostęp 2023-05-27]  (niem.).
  • p
  • d
  • e
Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Predynastyczny
(przed ok. 3150)
0
Wczesnodynastyczny
(ok. 3150–2686)
I
II
Stare Państwo
(ok. 2686–2181)
III
IV
V
VI
1. Przejściowy
(ok. 2181–2133)
VII
  • Neferkare (młodszy)
  • Neferkare Nebi
  • Dżedkare Szemai
  • Neferkare Chendu
  • Merienhor Neferkamin
  • Nikare
  • Neferkare Tereru
  • Neferkahor
VIII
  • Uadżkare Pepisonbe
  • Neferkamin Anu
  • Kakare Ibi
  • Neferkare
  • Neferkauhor Kapuibi
  • Neferirkare
IX
  • Meribre Cheti I
  • Neferkare Nebkaure
  • Cheti II
  • Setut
X
  • Merihathor
  • Neferkare
  • Uachare Cheti III
  • Merikare
  • Nebkaure Cheti IV
Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Średnie Państwo
(ok. 2133–1786)
XI
XII
2. Przejściowy
(ok. 1786–1567)
XIII
  • Wegaf
  • Amenemhat V
  • Sekhemre Khutawi
  • Amenemhat VI
  • Sehetepibre
  • Iufeni
  • Amenemhat VII
  • Nebnun Semenkare
  • Hornedjheriotef
  • Sobekhotep I
  • Nedjemibre
  • Sebekhotep I
  • Reniseneb
  • Hor I
  • Amenemhat VIII
  • Amenemhat IX Sebekhotep II
  • Chendżer
  • Imiramesha (albo Mermesha)
  • Antef IV (albo Intef IV)
  • Set I
  • Panteni
  • Ameni Kemau
  • Ibi
  • Aakeni
  • Sobekhotep III
  • Neferhotep I
  • Sahathor
  • Sobekhotep IV
  • Sobekhotep V
  • Iaib
  • Ai I
  • Sobekhotep VI
  • Ini
  • Sankhenre Suadjetu
  • Ined
  • Neferhotep II
  • Hori (albo Hor II)
  • Sobekhotep VII
  • Didumes
  • Ibi
  • Se(?)kare
  • Senebmiu
  • Sekhaenre
  • Merkheperre
  • Merikare
  • Senweseret IV (albo Sesostris IV)
  • Montuemsaf
  • Neferhotep III
  • Mentuhotep V
  • Nerkare
  • Wesermontu
  • Sobekhotep VIII
  • Ini
  • Mentuhotep VI
  • Senaib
  • Sobekhotep IX
  • Wepwawetemsaf
  • Hor Meritaui
  • Sebekai
  • Khuiiker
XIV
  • Nehesi
  • Khatire
  • Nebfawre
  • Sehebre
  • Meridjefare
  • Sewadjkare II
  • Nebdjefare
  • Wbenre
  • (?)djefare
  • (?)wbenre
  • Awtibre
  • Herwibre
  • Nebsenre
  • Sekheperenre
  • Djedkherure
  • Sankhibre
  • Kanefertumre
  • Sekhem(?)re
  • Kakemetre
  • Neferibre
  • A(?)
  • Kha(?)re
  • Ankhkare
  • Semen(?)re
  • Djed(?)re
  • Senefer(?)re
  • Menibre
  • Djed(?)re
  • Inek(?)
  • I(?)
  • Ip(?)
  • Hebi
  • Aped
  • Hepw
  • Shemsu
  • Meni(?)
  • Wrkai
  • (?)kare
  • (?)kare
  • Hepu(?) (albo (?)nre)
  • (?)annati (albo (?)kare)
  • Bebnem
  • Iuf(?)
  • Seth II
  • Sinu
  • Hor III
  • Nibef
  • Penestensepti
  • Kherhemwetshepsut
  • Khuihemwet
XV
  • Maibre Szeszi/Salitis
  • Meruserre Jakobher
  • Seuserence Chain
  • Auserre Apopi
  • Nebchepeszre Apopi
  • Aakenenre Apopi
  • Aasehere Chamudi
XVI
  • Anat-Her
  • Weser-Anat
  • Semqen
  • Seket
  • Wasa (Wadj(ed))
  • Qar
  • Seneferanchre Pepi III
  • Beb-ankh
  • Nebmaatre
  • Nikare II
  • Meribre
  • Aahetepre
  • Aaneterre
  • Nebwankhre
  • Ahetepre
  • Nebweserre
  • Khaweserre
  • Khaimure
  • Yakob-baal
  • Yakobner
  • Yam
  • Amu
  • Nia(?)
XVII
Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)
Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Epoka Późna
(730–305)
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
XXXI
Hellenistyczny
(305–30)
Argeadzi
Lagidzi
Rzymski (od 30)