1-Pentanol

1-Pentanol
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
pentan-1-ol
Inne nazwy i oznaczenia
alkohol amylowy, alkohol pentylowy, n-pentanol, alkohol n-pentylowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C5H12O

Inne wzory

C5H11OH

Masa molowa

88,15 g/mol

Wygląd

bezbarwna ciecz[1] o charakterystycznym zapachu[2]

Identyfikacja
Numer CAS

71-41-0

PubChem

6276

InChI
InChI=1S/C5H12O/c1-2-3-4-5-6/h6H,2-5H2,1H3
InChIKey
AMQJEAYHLZJPGS-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
0,8144 g/cm³ (20 °C)[3]; ciecz
Rozpuszczalność w wodzie
21,9 g/kg (25 °C)[5]
w innych rozpuszczalnikach
rozpuszczalny w acetonie i chloroformie, mieszalny w każdym stosunku z etanolem i eterem dietylowym[3]
Temperatura topnienia

(−77,58 ± 0,04) °C[3]

Temperatura wrzenia

(137,6 ± 0,4) °C[3]

Punkt krytyczny

314,8 °C[6]; 3,9 MPa[6]; 331 cm³/mol ≈ 0,266 g/cm³[6]

logP

1,51[4]

Współczynnik załamania

1,4101 (589 nm, 20 °C)[3]

Lepkość

3,62 mPa·s (25 °C)[7]

Napięcie powierzchniowe

25,01 mN/m (25 °C)[8]

Prężność pary

0,259 kPa (25 °C)[9]

Budowa
Moment dipolowy

1,7 D[a][10]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[11]
Płomień Działanie żrące Wykrzyknik
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H226, H315, H318, H332, H335

Zwroty P

P210, P233, P280, P303+P361+P353, P304+P340+P312, P305+P351+P338

Temperatura zapłonu

42,5 °C (zamknięty tygiel)[2]

Temperatura samozapłonu

320 °C[2]

Granice wybuchowości

1,3–10,5%[2]

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

1-Pentanol, pentan-1-ol, alkohol amylowy, C
5H
11OH – organiczny związek chemiczny z grupy alkanoli, jeden z izomerycznych pentanoli.

Występuje naturalnie w owocach wielu roślin, m.in. papryki rocznej, maliny właściwej[12], pomidora zwyczajnego czy szałwii muszkatołowej[13].

Powstaje wraz z innymi izomerami jako uboczny produkt fermentacji alkoholowej i znajduje się w niedogonie podestylacyjnym. Stosowany jest do otrzymywania estrów[14], jak również w wąskim zakresie wykorzystywany jest jako rozpuszczalnik, m.in. przy ekstrakcji soli uranu i niektórych frakcji smoły pogazowej. Służy również do otrzymywania plastyfikatorów i ksantogenianów(inne języki) (pochodnych kwasu ditiowęglowego(inne języki))[15].

Uwagi

  1. ↑ Wartość wyznaczona w fazie ciekłej z możliwym dużym błędem wskutek asocjacji.

Przypisy

  1. ↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
  2. ↑ a b c d 1-Pentanol, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 13590 [dostęp 2023-09-22]  (niem. • ang.).
  3. ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 3-438.
  4. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-176.
  5. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-160.
  6. ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-78.
  7. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-246.
  8. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-193.
  9. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 15-18.
  10. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 9-65.
  11. ↑ 1-Pentanol, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, 20 marca 2023, numer katalogowy: 398268 [dostęp 2023-09-22] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  12. ↑ 1-Pentanol, [w:] Dr. Duke’s Phytochemical and Ethnobotanical Databases [online], U.S. Department of Agriculture [dostęp 2023-09-22]  (ang.).
  13. ↑ n-Pentanol, [w:] Dr. Duke’s Phytochemical and Ethnobotanical Databases [online], U.S. Department of Agriculture [dostęp 2023-09-22]  (ang.).
  14. ↑ amylowy alkohol, [w:] Encyklopedia techniki. Chemia, WładysławW. Gajewski (red.), wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1966, s. 26, OCLC 864218327 .
  15. ↑ DieterD. Stoye DieterD., Solvents, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, [cop. 2005], s. 53, DOI: 10.1002/14356007.a24_437  (ang.).

Bibliografia

  • CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).