Badencultuur

Badencultuur
■ Verspreidingsgebied van de Badencultuur
Regio Midden-Europa
Periode kopertijd
Datering 3.300 – 2.800 v.Chr.
Typesite Baden
Voorgaande cultuur Lengyelcultuur
Volgende cultuur Vucedolcultuur
Portaal  Portaalicoon   Archeologie

De Badencultuur (ca. 3300 v.Chr.– ca. 2800 v.Chr.) was een cultuur in Midden-Europa, tijdens de overgang van de kopertijd naar de bronstijd. De Badencultuur is genoemd naar de vindplaats Baden bij Wenen.[1] Andere namen zijn Ossarngroep en Pecelcultuur.

Resten ervan zijn aangetroffen in Tsjechië, Hongarije, Slowakije en het oosten van Oostenrijk. Aardewerk van deze cultuur is ook in Duitsland en Zwitserland gevonden.

Chronologie

Baden heeft zich ontwikkeld uit de late Lengyelcultuur in het westen van het Karpatenbekken.[2] De Badencultuur was ongeveer gelijktijdig met de late trechterbekercultuur, de kogelamforacultuur en de vroege touwbekercultuur.

Nederzettingen

De nederzettingen lagen vaak op de top van een heuvel en waren doorgaans niet versterkt.

Graven

Anthropomorpfe urn uit Ráckeve (Hongarije)

Zowel begrafenissen als crematies zijn bekend. In Slowakije en Hongarije werden de verbrande resten vaak in antropomorfe urnen gedaan. In Nitriansky Hrádok (Šurany) werd een massagraf aangetroffen. Ook vee werd wel meebegraven. Tot nog toe is de enige bekende begraafplaats uit de vroege fase die van Pilismarót (Hongarije). Daar zijn ook een paar voorbeelden gevonden van aardewerk met bandversieringen.

Economie

De economie was gemengd. Naast landbouw bedreef men veeteelt, men hield onder andere varkens en geiten. Hier zijn ook de oudste bewijzen voor voertuigen met wielen in Europa gevonden, wagenmodellen in aardewerk: echte wagens zijn niet gevonden.

Techniek en cultuur

Het wiel was al bekend, getuige het wiel van Stare gmajne, het oudste tot nu toe gevonden wiel ter wereld.

Het aardewerk van de Badencultuur werd versierd met doorlopende ribbels van verschillende dikte. Koper was bekend maar werd alleen toegepast voor de vervaardiging van sieraden.

Interpretatie

In het kader van de Koerganhypothese van Marija Gimbutas wordt de Badencultuur als Indo-Europees beschouwd. Ook voorstanders van de oudere opvatting dat het thuisland van de Indo-Europese volken in Midden-Europa lag, beschouwen deze cultuur als Indo-Europees.

Bronnen en noten
  • J. Banner, Die Peceler Kultur. Arch. Hungarica 35, 1956.
  • Vera Němejcová-Pavuková 1984. K problematike trvania a konca boleazkej skupiny na Slovensku. Slovenska Arch. 34, 1986, 133-176.
  • J. P. Mallory, "Baden Culture", Encyclopedia of Indo-European Culture, Fitzroy Dearborn, 1997.
  1. ↑ door de Oostenrijkse prehistoricus Oswald Menghin
  2. ↑ Němejcová-Pavuková stelt een afstamming van verschillende culturen voor, waaronder de Bulgaarse Ezerocultuur uit de vroege bronstijd (Ezero, laag XIII-VII) en Cernavoda III/Cotofeni. Ecsedy plaatst Baden naast EH II in Thessalië, Parzinger naast Sitagroi IV.