Kantore (euskarria)

Kantore, atril (Hego Euskal Herrian, gaztelaniatik), kantader (Ipar Euskal Herrian) edo librai bat (liburuetarako soilik) euskarri bat da, mahaitxo edo plataforma inklinatu erakoa, liburu, partitura eta kidekoak gainean jarri eta erosoago irakurtzeko erabiltzen dena. Goratua egoten da maiz, zutik eta jendaurrean irakurtzeko.

Ezaugarriak

Elizako alde anitzeko atril handiak, liburu batzuk batera zabalik izateko erabiltzen direnak, kantore izena dute eta koruan egoten dira. Tradizio kristau europarrean, bereziki deigarriak dira arrano formako kantoreak, zeinaren adibideak badiren Euskal Herriko elizetan ere.

Elizako kantoreak tradizionalki intxaurrondo zurezkoak ziren, eta hiru forma ohiko izaten zuten: mahaigaineko lagungarria, zutikakoa, eta alde anitzekoa edo fazistola (facistol gaztelaniaz, badalone italieraz). Era honetakoek lau alde izan ohi zituzten, lau fraidek edo elizgizonek lau kantu-liburu aldi berean irakurri edo kantatzeko modukoak^[1]. Ezpeletako Jondoi Eztebe elizan bada era honetako bat, 18. mendekoa, ondare babestu gisa izendatua^[2].

Kristatutasuneko beste kantore mota eliza kristau ortodoxoko analogion direlakoena da, ikonoak erakusteko erabiltzen diren atrilak.

Atril laikoak

Elizako irakurketak ematetik, erabilpen zibilera hedatuak dira atrilak. Zutikako hitzaldi bat eman behar denean era bateko edo besteko atrilak erabiltzen dira, hitzaldi eta ekitaldi akademikoetan, mitin politikoetan, zenbait legebiltzarretan...

Oro har, formalki bi eratakoak izaten dira 21. mendeko atril erlijoso eta laikoak: zutoin baten gainean dago liburu edo irakurgaiari eusteko plataforma, edo altzari osoago bat izan daiteke, zeinak barrualdera (hau da, irakurlearen posiziora) apalak dituen liburuak eta gainerakoak gordetzeko.

Iruditegia

• 
  Arrano erako kantorea, liburuari eusten.
• 
  Harrizko kantorea, Pisako bataiotegian.
• 
  Arantxa Urretabizkaia atril batean 2017ko sari emanaldi batean.
• 
  Joseba Egibar mitinean atrilean, 2020an.
• 
  AEBetako epaitegi bateko atrila, altzari osoa apalekin.
• 
  Irulegiko elizako kantorea, bestaldean apalak dituena ziurrenik.
• 
  Ezpeletako kantore goratua, aurpegi anitzekoa, fazistol bat alegia.
• 
  Hiru analogion eliza ortodoxo batean.

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q390539
• Multimedia: Lecterns / Q390539